مدیركل دفتر مخاطرات زیست محیطی سازمان زمین شناسی:
همه ۵۰۰ دشت دارای آب شیرین کشور با خطر فرونشست مواجهند
مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی اظهار داشت: از ۶۰۹ دشت کشور، حدود ۵۰۰ دشت دارای آب های شیرین هستند که همه آنها با پدیده فرونشست مواجهند.
به گزارش مستر کار به نقل از خبرگزاری ایرنا از سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، "رضا شهبازی" در نشست مجازی صدمه شناسی بحران فرونشست ها و مأموریت نوآوران و استارت آپ ها، پدیده فرونشست زمین را یک مشکل رسمی کشور دانست که همه آنرا پذیرفته اند و اضافه کرد: شناسایی پدیده فرونشست زمین در ارتباط با سال ۸۰ می شود که تصاویر ایستگاه های سازمان نقشه برداری جابه جایی هایی را در سطح زمین نشان می داد که در آن زمان مشخص نبود که این جابه جایی ناشی از خطای دستگاه است یا خیر.
وی افزود: این سازمان این مورد را با سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور بیان کرد و محققان مطالعات وسیعی را در این حوزه آغاز کردند که نشان داد که این جابه جایی نه از بابت خطای دستگاه بلکه به علت خشکسالی های پی در پی بوده که در سالهای ۷۷، ۷۸ و ۷۹ در کشور رخ داده و محققان سازمان با اجرای این مطالعات نخسین مستندات فرونشست زمین را تهیه کردند و در اختیار سازمان برنامه و بودجه قرار دادند.
شهبازی با اشاره به اینکه در سالهای ۸۴ و ۸۵ فناوری رادار در اختیار محققان قرار گرفت، عنوان کرد: با استفاده از این تکنولوژی دشت های مهم کشور مورد بررسی و پایش مجدد قرار گرفتند و نقشه های فرونشست تهیه شده نشان داد که دشت رفسنجان، جنوب تهران و دشت "فامنین" همدان با پدیده فرونشست و فروچاله مواجهند.
مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی، پایش دوم دشت های کشور را در ارتباط با سال ۹۰ دانست و خاطرنشان کرد: در این مطالعات که تیمی از محققان سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور و همینطور تیمی بین المللی حضور داشتند، فرونشست بعنوان یک مخاطره عرضه شد، چونکه در جنوب تهران فرونشست ۳۶ سانتیمتری گزارش شد.
وی تصریح کرد: بعد از این مطالعات در سال ۱۳۹۵ یک مرتبه دیگر کل دشت های کشور مورد بررسی قرار گرفتند که بیشینه فرونشست در دشت های کشور حدود ۱۵ تا ۱۷ سانتی متر بوده و آخرین پایش این سازمان در ارتباط با سال ۹۸ می شود که اطلاعات آن در سال ۹۹ عرضه شد.
نتایج آخرین مطالعات درباره فرونشست
شهبازی ضمن اشاره به نتایج آخرین پایش انجام شده بر روی ۶۰۹ دشت کشور، توضیح داد: از تعداد ۶۰۹ دشت کشور، حدود ۵۰۰ دشت دارای آبهای شیرین هستند و به جرات میتوان اظهار داشت که هم اکنون هیچ دشتی در کشور وجود ندارد که در آن آب شیرین موجود باشد اما با پدیده فرونشست مواجه نباشد.
وی، دلیل این امر را برداشت بی رویه آب از آبخوان ها و عدم مدیریت منابع آب ذکر کرد و خاطرنشان کرد: با عنایت به خشکسالی های پی در پی در کشور، دور از انتظار نیست که در مطالعات سال آینده ما نشان داده شود که شهرهای شمالی گیلان و مازندران هم به جمع شهرهای درگیر با مخاطره فرونشست اضافه شده اند.
مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی ضمن اشاره به نرخ فرونشست در نقاط مختلف کشور، تصریح کرد: نتایج بررسی ما نشان داده است که بعنوان مثال در دشت های تهران نرخ فرونشست نسبت به پنج سال قبل کمتر شده، اما وسعت آن افزایش پیدا کرده است. البته با این گفته نباید تصور کرد که فرونشست متوقف شده، بلکه برداشت بی رویه آب همچنان ادامه دارد و لایه ها خود به بیشینه فرونشست رسیده اند.
شهبازی با تکیه بر این که به دام اصطلاح "نرخ فرونشست" نباید بیفتیم، افزود: نرخ فرونشست تنها و تنها یک مولفه است و به تنهایی پاسخگوی نرخ های فرونشست نیست، چونکه واحدهای ناهمگن زیر سطحی با فرونشست مواجهند و نرخ فرنشست مسیر انحرافی برای مدیریت فرونشست است.
فرونشست زمین، سوگواره ای برای اصفهان
وی، خطرناک ترین استان کشور به لحاظ فرونشست را استان اصفهان عنوان نمود و اظهار داشت: این روند بگونه ای است که روزی نیست که برای ما پیام ناگواری از این استان در زمینه فرونشست ارسال نشود و اصفهان تنها کلان شهر کشور است که فرونشست به سمت درون شهر نفوذ کرده است.
این مسئول، کمربندی شاهین شهر، فرودگاه اصفهان و دشت "مهیار" را از مناطقی نام برد که درگیر مخاطره فرونشست زمین هستند و یادآورشد: فرونشست در حالی در دشت مهیار از ۳۷ سال قبل شروع شده که زیر ساخت های مهمی همچون جاده ترانزیت تهران-اصفهان- شیراز در آن واقع است و تابحال چندین بار به علت فرونشست تخریب شده است. علاوه بر آن دکل های فشار قوی برق و خط راه آهن و خطوط انتقال پالایشگاه و بنزین از این منطقه عبور می کنند.
شهبازی افزود: شاید بتوان خارج شدن قطار از ریل را به مخاطره فرونشست مرتبط کرد، چونکه خطوط ریل همانند باند فرودگاه نیست. باندهای فرودگاه بر مبنای استانداردها به اندازه ای مستحکم ساخته می شوند که سازه باند فرودگاه می تواند از این مخاطره عبور کند، اما این امر درباره خطوط ریل قابل تسری نیست.
از فرونشست در تهران چه خبر؟
مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، میانگین نرخ فرونشست در دشت تهران را حدود ۶ تا هفت سانتی متر عنوان نمود و اضافه کرد: اینکه گفته می شود نرخ فرونشست زمین در تهران ۳۶ سانتی متر است، در ارتباط با بخشی از تهران و در چند سال قبل است و این رکورد در ارتباط با همه دشت تهران نیست.
وی افزود: اعلام این عدد برای نرخ فرونشست تهران و ارقام بالاتر از آن به شکلی آفت تبدیل و باعث بی حس شدن مسؤولان شده و این در شرایطی است که در جهان زمانی که نرخ فرونشست بالاتر از هفت سانتی مترگزارش شود، اعلام اخطار و خطر می دهند.
شهبازی با تکیه بر این که حتی فرونشست یک سانتی متری اثرات خویش را بر روی سازه ها نشان می دهد، تصریح کرد: ما تا با ماهیت چیزی آشنا نباشیم، نمی توانیم کار نماییم. فرونشست از یک منظر بدترین مخاطره است، چون نشست زمین به تدریج انجام می شود و زمانی متوجه آن می شویم که کار از کار گذشته و دیگر نمی توانیم کاری برای آن انجام دهیم.
وی، مبحث فرونشست برای کشور را بسیار مهم توصیف کرد و اضافه کرد: اولین راهکار برای علاج بخشی این مخاطره آن است که فرونشست را جلوی چشم مسؤولان و جامعه قرار دهیم و در این حوزه تنها انجام مصاحبه و انتشار آن در رسانه ها کافی نیست.
شهبازی، به نقش استارت آپ ها در این عرصه اشاره نمود و اضافه کرد: هم اکنون انجام اندازه گیری آب های زیرزمینی از نیازهای تحقیقاتی این حوزه است، چونکه وزارت نیرو توان این مطالعات را ندارد و شرکتهای استارت آپی می توانند در این حوزه ایده پردازی کنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب