سیاست همسایگی تجارت ایران و پاکستان وارد فاز جدید شد
مستر کار: امروز توافق تجارت آزاد میان ایران و پاکستان در شرایطی به امضا می رسد که تحولات منطقه ای و بین المللی، بالاتر از هر زمان دیگری ضرورت تقویت همکاریهای اقتصادی میان همسایگان را برجسته کرده است.
به گزارش مستر کار به نقل از مهر، امروز توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و پاکستان در شرایطی به امضا می رسد که تحولات منطقه ای و بین المللی، بالاتر از هر زمان دیگری ضرورت تقویت همکاریهای اقتصادی میان کشورهای همسایه را برجسته کرده است. این توافقنامه، نه فقط یک قرارداد دوجانبه تجاری شمرده می شود، بلکه نمادی از تغییر رویکرد راهبردی ایران به طرف استفاده از ظرفیتهای منطقه ای و استفاده از سیاست همسایگی برای رویارویی با چالش های خارجی، همچون تحریم های اقتصادیست.
ایران در سالیان اخیر تلاش نموده با محوریت همکاریهای منطقه ای، از وابستگی به مسیرهای پرریسک بین المللی کاهش دهد و پیوندهای اقتصادی خودرا با کشورهایی که اشتراکات فرهنگی، مذهبی و جغرافیایی بیشتری دارند، تقویت کند. در این بین، پاکستان به عنوان دومین کشور پرجمعیت جهان اسلام و یکی از اقتصادهای نوظهور جنوب آسیا، جایگاهی ویژه در راهبردهای اقتصادی ایران یافته است.
بنابراین امضای این توافقنامه را می توان سرآغاز مرحله ای تازه در مناسبات اقتصادی دو کشور دانست؛ مرحله ای که در آن نه فقط حجم مبادلات تجاری افزایش خواهد یافت، بلکه زیرساخت های حمل و نقل، نظام های مالی جایگزین و همکاریهای صنعتی و کشاورزی نیز تقویت خواهند شد و از طرفی دیگر ایران نشان داد که برای تحقق توسعه پایدار، به ظرفیتهای داخلی و منطقه ای خود اتکا دارد و مسیر خنثی سازی تحریم ها را بوسیله همکاریهای هدفمند با همسایگان پیگیری می کند.
در این چارچوب، توافقنامه تجارت آزاد ایران و پاکستان را باید فراتر از یک سند اقتصادی صرف تلقی کرد؛ این سند، در حقیقت پلی است میان منافع ملی و منطقه ای، که می تواند به الگویی موفق برای سایر کشورهای همسایه و اسلامی تبدیل گردد.
کالاهای راهبردی در راه تبادل؛ از انرژی تا مواد غذایی
همانطور که اشاره شد پاکستان با جمعیتی بیش از ۲۴۰ میلیون نفر، یکی از بزرگ ترین بازارهای منطقه است که اشتراکات فرهنگی، مذهبی و قومی با ایران، خصوصاً در مناطق مرزی آنرا به شریک بالقوه ای برای ایران مبدل کرده است. با وجود مرز زمینی بالاتر از ۹۰۰ کیلومتر، بازارچه های فعال مرزی، ظرفیتهای بندری نظیر چابهار و نزدیکی به بنادر گوادر و کراچی، زمینه های مناسبی برای توسعه تجارت فراهم گشته است.
بر اساس آمارها، بالاتر از ۴۰ درصد صادرات ایران به پاکستان شامل مشتقات نفتی و مواد غذایی است، در صورتیکه بخش عمده واردات ایران از پاکستان به محصولاتی همچون برنج، گوشت و میوه های گرمسیری اختصاص دارد.
همچنین، با تقویت واردات کالاهایی نظیر برنج و انبه از پاکستان و هم زمان توسعه صادرات محصولات نیمه صنعتی ایران، تجارت دو کشور می تواند تا ۵ میلیارد دلار در کوتاه مدت افزایش یابد.
تهاتر؛ ابزاری برای عبور از تحریم ها
نکته دیگر آنکه در شرایطی که تحریم های مالی و بانکی بین المللی، مبادلات ارزی و بانکی ایران را با محدودیت های جدی مواجه کرده اند، استفاده از روش تهاتر با کشورهای همسایه خصوصاً پاکستان، به یک راه حل عملی و کم هزینه تبدیل گشته است. این شیوه مبادله که مبتنی بر تبادل مستقیم کالا بدون نیاز به ارز خارجی یا نظام بانکی بین المللی است، به ایران امکان می دهد از فشار تحریم ها عبور کرده و جریان تجارت خودرا حفظ کند.
پاکستان با برخورداری از ظرفیت هایی مانند تولید برنج، گوشت، میوه های گرمسیری، پوشاک و منسوجات، می تواند طرف مناسبی برای تهاتر با کالاهای صادراتی ایران نظیر فرآورده های نفتی، محصولات معدنی و کشاورزی باشد. این ساختار مکمل تجاری، بستر مناسبی برای توسعه مبادلات غیرنقدی و توسعه تجارت مرزی فراهم می آورد.
از سوی دیگر، تهاتر به سبب ماهیت غیررسمی تر و مبتنی بر مرزهای زمینی، کمتر در معرض نظارت نهادهای تحریمی قرار دارد و می تواند به توسعه روابط اقتصادی در سطح محلی و منطقه ای بینجامد. رسمی سازی این الگو بوسیله توافق نامه های دوجانبه نیز موجب تقویت اعتماد، کاهش ریسک های تجاری و افزایش پایداری اقتصادی برای هر دو کشور خواهد شد.
چشم اندازی روشن تا سقف ۱۰ میلیارد دلار تجارت
آمارهای رسمی نشان میدهد که حجم تجارت ایران و پاکستان همیشه بین ۲ تا ۳ میلیارد دلار عبور کرده، در صورتیکه این رقم در گذشته کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار بوده است. این رشد چند برابری، نشان دهنده ظرفیت بالای بازار پاکستان برای جذب محصولات ایرانی است.
بر همین اساس حجم مبادلات تجاری دو کشور حدود سه میلیارد و ۱۲۹ میلیون دلار بوده که از این مقدار، نزدیک به ۲ میلیارد و ۴۲۳ میلیون دلار به صادرات ایران و حدود ۷۰۶ میلیون دلار به واردات از پاکستان اختصاص داشته است. بدین ترتیب تراز تجاری ایران در این مبادلات، حدود ۳.۵ برابر مثبت گزارش شده است. همین طور افزایش ۱۳.۶ درصدی مبادلات تجاری در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل از آن، نشانه ای روشن از پویایی و ظرفیت بالای همکاریهای دوجانبه در عرصه تجارت است.
محمد اتابک وزیر صمت در این خصوص می گوید: «حجم تجارت میان ایران و پاکستان قبل از این حدود سه میلیارد دلار بوده و همیشه سیر صعودی داشته است. در قالب توافق نامه جدید، هدف گذاری ما افزایش این رقم به ۱۰ میلیارد دلار در آینده نزدیک است.»
زیرساخت ها، حلقه اتصال بازارها
نکته ای که نباید مورد غفلت واقع شود آنکه یکی از ارکان کلیدی در توسعه روابط تجاری ایران و پاکستان، گسترش زیرساخت های حمل و نقل و بهره برداری بهینه از بنادر مهم دو کشور است. بندر چابهار در ایران و بندر گوادر در پاکستان، به سبب موقعیت جغرافیایی ممتاز خود در سواحل دریای عمان، این پتانسیل را دارند که به دروازه های تجارت منطقه ای تبدیل شوند. اتصال این دو بندر بوسیله کریدورهای زمینی و دریایی، می تواند زمینه ساز ایجاد یک شبکه لجستیکی منسجم و کم هزینه برای تجارت دوجانبه و حتی صادرات مجدد به سایر کشورها باشد.
در کنار زیرساخت های حمل ونقلی، توسعه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در نقاط مرزی و ساحلی، فرصت مهمی برای ایجاد واحدهای تولیدی و صنعتی مشترک میان ایران و پاکستان فراهم می آورد. چنین واحدهایی می توانند با بهره گیری از ظرفیتهای دو کشور در عرصه های مختلف همچون نساجی، صنایع غذایی، کشاورزی و پتروشیمی، محصولات متنوعی ساخته و علاوه بر تامین بازار داخلی، به کشورهای ثالث نیز صادر کنند. این همکاری ها همین طور می توانند سبب انتقال فناوری، ارتقا سطح راندمان و اشتغال زایی در مناطق کمتر توسعه یافته مرزی شوند.
افزون بر آن، کاهش هزینه های لجستیکی یکی از مهم ترین مزایای این همکاریهای زیرساختی است. حمل و نقل زمینی و دریایی نزدیک و ارزان قیمت، سبب رقابتی شدن قیمت کالاها و تقویت زنجیره تامین میان دو کشور خواهد شد. همچنین، با فعال سازی این مسیرها، امکان عبور و ترانزیت کالا میان چین، آسیای میانه، خلیج فارس و شبه قاره هند از مسیر ایران و پاکستان فراهم می شود که این مساله نه فقط به منافع اقتصادی دوجانبه، بلکه به افزایش اهمیت ژئوپلیتیکی هر دو کشور در معادلات منطقه ای و بین المللی کمک می نماید.
به گزارش مستر کار به نقل از مهر، توافقنامه تجارت آزاد ایران و پاکستان، نقطه عطفی در روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور است که با بهره بردن از اشتراکات فرهنگی، نزدیکی جغرافیایی و ظرفیتهای مکمل تجاری، می تواند به الگویی موفق برای همکاریهای منطقه ای تبدیل گردد. این توافق، علاوه بر ایجاد فرصت های جدید اقتصادی، ابزار مؤثری برای کاهش فشار تحریم ها و تقویت جایگاه ایران در معادلات منطقه ای خواهد بود.
منبع: mastercar.ir
از این مطلب مسترکار خوشتون اومد؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان مسترکار در مورد این مطلب
نظرتون درباره ی این مطلب مسترکار چیه؟
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۶ بعلاوه ۳